Udarara jauzia

Ekaina udaberritik udarara aldatzen gaituen hilabetea da. Festarik ezagunena San Joan da. Ipar hemisferioan ospatzen den antzinako jai garrantzitsu bat da, udako solstizioa ekainaren 24an hasi zelako, bereziki Europan. Hala ere, udako benetako solstizioa, hau da, urte osoko egunik luzeena, ekainaren 21a edo 22a izaten da. Jatorri jentileko antzinako tradizio bat da, birsortze erritoak biltzen dituena; Erdi Arotik, San Joan Bataiatzailearen izena darama, santu kristau bat.

San Joan eguneko ekitaldirik ezagunena sua da, San Joan bezperako gauean piztu ohi dena, eta beste erritu eta ohitura batzuk ere biltzen dituena. Euskal Herrian, adibidez, egun horretan uste izan da osasungarria dela zenbait iturburu, putzu eta erreketako urarekin garbitzea, horietako ura edatea eta San Joan eguneko goizeko ihintza zapaltzea. Ohikoa da, halaber, etxeko atarian lizarra, erramua eta elorri zuria jartzea tximistatik babesteko.

San Joan egunean, Urdiain izeneko nafar herrian, erritual bat egiten da ermitaren aurrean, eta bertan herriko bederatzi lagunek abesti bat abesten dute. Abestiaren amaieran eskaera bat egiten da: orain artean belar, hemendik aurrera gari.