Paisaia: ekaineko altxorrak

Migrazio-habitata duten hegazti horiek udaberrian iristen dira Euskal lurretara. Lehenengoak otsail-martxo inguruan iristen dira, arrak izaten dira. Uda gure lurretan igarotzen dute, eta hotza hasi baino lehen alde egiten dute.

Enarak bizitzeko espazio irekiak behar ditu, hala nola, nekazaritza-lurrak, larreak, belardiak eta hezeguneak, oro har 1000 metrotik beherakoak, nahiz eta toki batzuetan 3.000 metrora iristen den. Garrantzi handia du ibai eta lakuren baten hurbiltasunak. Herri eta baserri, ukuilu, aletegi, estalpe edo garajeetako giza eraikinen barruan egiten ditu habiak. Baso hotz eta ilunak ere saihesten ditu, horrela masa handiak hezeguneetan eta arto-sailetan biltzen dira.

Haren elikadura intsektujaleak gizakiek espezie horrekiko duten tolerantziari laguntzen dio; iraganean, onarpen hori indartu egin zen hegaztiarekiko eta haren habiarekiko sineskerien ondorioz. Literatura-idazkietan maiz aipatzen da enara arrunta, bai gizakiarekiko hurbiltasunagatik, bai urteroko migrazioagatik.

Baina aldi berean, txoriekin ere bada bai lehia ederra. Uda erortzean dagoen honetan, fruta-arbolak lehen frutak ematen hasi dira.

Igartubeitin sagar txikiak ikusten dira zuhaitzen adarretan zintzilik, eta sagar horiek pixkanaka hazten eta zaporez betetzen joango dira. Sagarra Euskal Herriko altxorrik preziatuenetako bat dela esan daiteke. Mendeetan zehar, baserrian bizi ziren pertsonek irrikaz itxaroten zuten sagarra noiz bilduko, eta oraindik pixka bat falta da iristeko. Baina ez da irrikaz espero dugun fruta bakarra. Gure zuhaitzetan gereziak ere kolorea hartzen ari dira. Lehen marrubiak ere jaten hasiko gara.

Inguruko lanei dagokienez, inausketak aipatu nahi nituzke. Egia da beti azpimarratu dugula inausketak neguan egin behar direla. Baina egia da, gero eta gehiago, inausketak uda hasieran ere egiten direla, adibidez, zuhaitza fruta gehiago izateko estimulatu nahi badugu, ilbeheran inausi beharko da. Zuhaixkak ere erreproduzitu ditzakegu, hala nola ahabia, zakarra, etab.

Ekainean, desagerrarazi nahi ziren landareak mozten ziren, adibidez, ortiga, menda, iratzea eta abar. Izan ere, orain mozten baditugu, landare horiei kalte handia egiten diegu. Eta, horrela, landarea ahultzea lortzen dugu, pestizida edo produktu kimiko indartsurik erabili gabe.